经典诵读《论语》拼音版第一二章

《论l ún 语y ǔ》

学xu é而ér 篇pi ān

子z ǐ曰yu ē：“学xu é而ér 时sh í习x í之zh ī，不b ù亦y ì说yu è乎h ū？有y ǒu 朋p én ɡ自z ì远yu ǎn 方f ān ɡ来l ái ，不b ù亦y ì乐l è乎h ū？人r én 不b ù知zh ī而ér 不b ù愠y ùn ，不b ù亦y ì君j ūn 子z ǐ乎h ū？”

有y ǒu 子z ǐ曰yu ē：“其q í为w éi 人r én 也y ě孝xi ào 弟t ì

，而ér 好h ào 犯f àn 上sh àn ɡ者zh ě，鲜xi ǎn 矣y ǐ；不b ú好h ào 犯f àn 上sh àn ɡ而ér 好h ǎo 作zu ò乱lu àn 者zh ě，未w èi 之zh ī有y ǒu 也y ě。君j ūn 子z ǐ务w ù本b ěn ，本b ěn 立l ì而ér 道d ào 生sh ēn ɡ。孝xi ào 弟t ì也y ě者zh ě，其q í为w éi 仁r én 之zh ī本b ěn 与y ú！”

子z ǐ曰yu ē：“巧qi ǎo 言y án 令l ìn ɡ色s è，鲜xi ǎn 矣y ǐ仁r én ！”

曾z ēn ɡ子z ǐ曰yu ē：“吾w ú日r ì三s ān 省x ǐn ɡ吾w ú身sh ēn ：为w éi 人r én 谋m óu 而ér 不b ù忠zh ōn ɡ乎h ū？与y ǔ朋p én ɡ友y ǒu 交ji āo 而ér 不b ù信x ìn 乎h ū？传chu án 不b ù习x í乎h ū？” 子z ǐ曰yu ē：“道d ào 千qi ān 乘sh èn ɡ之zh ī国ɡu ó，敬j ìn ɡ事sh ì而ér 信x ìn ，节ji é用y òn ɡ而ér 爱ài 人r én ，使sh ǐ民m ín 以y ǐ时sh í。”

子z ǐ曰yu ē：“弟d ì子z ǐ入r ù则z é孝xi ào ，出ch ū则z é弟t ì，谨j ǐn 而ér 信x ìn ，泛f àn 爱ài 众zh òn ɡ，而ér 亲q īn 仁r én ，行x ín ɡ有y ǒu 余y ú力l ì，则z é以y ǐ学xu é文w én 。” 子z ǐ夏xi à曰yu ē：“贤xi án 贤xi án 易y ì色s è；事sh ì父f ù母m ǔ，能n én ɡ竭ji é其q í力l ì；事sh ì君j ūn ，能n én ɡ致zh ì其q í身sh ēn ；与y ǔ朋p én ɡ友y ǒu 交ji āo ，言y án 而ér 有y ǒu 信x ìn 。虽su ī曰yu ē未w èi 学xu é，吾w ú必b ì谓w èi 之zh ī学xu é矣y ǐ。”

子z ǐ曰yu ē：“君j ūn 子z ǐ不b ú重zh òn ɡ则z é不b ù威w ēi ，学xu é则z é不b ú固ɡù。主zh ǔ忠zh ōn ɡ信x ìn ，无w ú友y ǒu 不b ù如r ú己j ǐ者zh ě，过ɡu ò，则z é勿w ù惮d àn 改ɡǎi 。” 曾z ēn ɡ子z ǐ曰yu ē：“慎sh èn 终zh ōn ɡ追zhu ī远yu ǎn ，民m ín 德d é归ɡu ī厚h òu 矣y ǐ。”

子z ǐ禽q ín 问w èn 于y ú子z ǐ贡ɡòn ɡ曰yu ē

：“夫f ū子z ǐ至zh ì于y ú是sh ì邦b ān ɡ也y ě，必b ì闻w én 其q í政zh èn ɡ，求qi ú之zh ī与y ú，抑y ì与y ǔ之zh ī与y ú？”子z ǐ贡ɡòn ɡ曰yu ē：“夫f ū子z ǐ温w ēn 、良li án ɡ、恭ɡōn ɡ、俭ji ǎn 、让r àn ɡ以y ǐ得d é之zh ī。夫f ū子z ǐ之zh ī求qi ú之zh ī也y ě，其q í诸zh ū异y ì乎h ū人r én 之zh ī求qi ú之zh ī与y ú？” 子z ǐ曰yu ē：“父f ù在z ài ，观ɡu ān 其q í志zh ì；父f ù没m ò，观ɡu ān 其q í行x ín ɡ；三s ān 年ni án 无w ú改ɡǎi 于y ú父f ù之zh ī道d ào ，可k ě谓w èi 孝xi ào 矣y ǐ。” 有y ǒu 子z ǐ曰yu ē

：“礼l ǐ之zh ī用y òn ɡ，和h é为w éi 贵ɡu ì。先xi ān 王w án ɡ之zh ī道d ào ，斯s ī为w éi 美m ěi ，小xi ǎo 大d à由y óu 之zh ī。有y ǒu 所su ǒ不b ù行x ín ɡ，知zh ī和h é而ér 和h é，不b ù以y ǐ礼l ǐ节ji é之zh ī，亦y ì不b ù可k ě行x ín ɡ也y ě。”

有y ǒu 子z ǐ曰yu ē：“信x ìn 近j ìn 于y ú义y ì，言y án 可k ě复f ù也y ě。恭ɡōn ɡ近j ìn 于y ú礼l ǐ，远yu ǎn 耻ch í辱r ǔ也y ě。因y īn 不b ù失sh ī其q í亲q īn ，亦y ì可k ě宗z ōn ɡ也y ě。”

子z ǐ曰yu ē：“君j ūn 子z ǐ食sh í无w ú求qi ú饱b ǎo ，居j ū无w ú求qi ú安ān ，敏m ǐn 于y ú事sh ì而ér 慎sh èn 于y ú言y án ，就ji ù有y ǒu 道d ào 而ér 正zh èn ɡ焉y ān 。可k ě谓w èi 好h ào 学xu é也y ě已y ǐ。”

子z ǐ贡ɡòn ɡ曰yu ē：“贫p ín 而ér 无w ú谄ch ǎn ，富f ù而ér 无w ú骄ji āo

，何h é如r ú？”子z ǐ曰yu ē：“可k ě也y ě。未w èi 若ru ò贫p ín 而ér 乐l è，富f ù而ér 好h ào 礼l ǐ者zh ě也y ě。”子z ǐ贡ɡòn ɡ曰yu ē：“《诗sh ī》云y ún ：‘如r ú切qi ē如r ú磋cu ō，如r ú琢zhu ó如r ú磨m ó’，其q í斯s ī之zh ī谓w èi 与y ú？”子z ǐ曰yu ē：

“赐c ì也y ě，始sh ǐ可k ě与y ǔ言y án 《诗sh ī》已y ǐ矣y ǐ，告ɡào 诸zh ū往w ǎn ɡ而ér 知zh ī来l ái 者zh ě。”

子z ǐ曰yu ē：“不b ú患hu àn 人r én 之zh ī不b ù己j ǐ知zh ī，患hu àn 不b ù知zh ī人r én 也y ě。”

述sh ù而ér 篇pi ān

子z ǐ曰yu ē：“述sh ù而ér 不b ú作zu ò，信x ìn 而ér 好h ào 古ɡǔ，窃qi è比b ǐ于y ú我w ǒ老l ǎo 彭p én ɡ。”

子z ǐ曰yu ē：“默m ò而ér 识zh ì之zh ī，学xu é而ér 不b ú厌y àn ，诲hu ì人r én 不b ù倦ju àn ，何h é有y ǒu 于y ú我w ǒ哉z āi ？”

子z ǐ曰yu ē：“德d é之zh ī不b ù修xi ū，学xu é之zh ī不b ù讲ji ǎn ɡ，闻w én 义y ì不b ù能n én ɡ徙x ǐ，不b ú善sh àn 不b ù能n én ɡ改ɡǎi ，是sh ì吾w ú忧y ōu 也y ě。” 子z ǐ之zh ī燕y àn 居j ū，申sh ēn 申sh ēn 如r ú也y ě，夭y āo 夭y āo 如r ú也y ě。

子z ǐ曰yu ē：“甚sh èn 矣y ǐ吾w ú衰shu āi 也y ě！久ji ǔ矣y ǐ吾w ú不b ú复f ù梦m èn ɡ见ji àn 周zh ōu 公ɡōn ɡ。”

子z ǐ曰yu ē：“志zh ì于y ú道d ào ，据j ù于y ú德d é，依y ī于y ú仁r én ，游y óu 于y ú艺y ì。”

子z ǐ曰yu ē：“自z ì行x ín ɡ束sh ù修xi ū以y ǐ上sh àn ɡ，吾w ú未w èi 尝ch án ɡ无w ú诲hu ì焉y ān 。”

子z ǐ曰yu ē：“不b ú愤f èn 不b ù启q ǐ，不b ù悱f ěi 不b ù发f ā，举j ǔ一y ì隅y ú不b ù以y ǐ三s ān 隅y ú反f ǎn ，则z é不b ú复f ù也y ě。”

子z ǐ食sh í于y ú有y ǒu 丧s ān ɡ者zh ě之zh ī侧c è，未w èi 尝ch án ɡ饱b ǎo 也y ě。

子z ǐ于y ú是sh ì日r ì哭k ū，则z é不b ù歌ɡē。

子z ǐ谓w èi 颜y án 渊yu ān 曰yu ē：“用y òn ɡ之zh ī则z é行x ín ɡ，舍sh ě之zh ī则z é藏c án ɡ，惟w éi 我w ǒ与y ǔ尔ěr 有y ǒu 是sh ì夫f ū！”子z ǐ路l ù曰yu ē：“子z ǐ行x ín ɡ三s ān 军j ūn ，

则z é谁shu í与y ǔ？”子z ǐ曰yu ē：“暴b ào 虎h ǔ冯p ín ɡ河h é，死s ǐ而ér 无w ú悔hu ǐ者zh ě，吾w ú不b ù与y ǔ也y ě。必b ì也y ě临l ín 事sh ì而ér 惧j ù，好h ào 谋m óu 而ér 成ch én ɡ者zh ě也y ě。”

子z ǐ曰yu ē：“富f ù而ér 可k ě求qi ú也y ě，虽su ī执zh í鞭bi ān 之zh ī士sh ì，吾w ú亦y ì为w éi 之zh ī。如r ú不b ù可k ě求qi ú，从c ón ɡ吾w ú所su ǒ好h ào 。” 子z ǐ之zh ī所su ǒ慎sh èn ：齐zh āi ，战zh àn ，疾j í。

子z ǐ在z ài 齐q í闻w én 《韶sh áo 》，三s ān 月yu è不b ù知zh ī肉r òu 味w èi ，曰yu ē：“不b ù图t ú为w èi 乐l è之zh ī至zh ì于y ú斯s ī也y ě。”

冉r ǎn 有y ǒu 曰yu ē

：“夫f ū子z ǐ为w èi 卫w èi 君j ūn 乎h ū？”子z ǐ贡ɡòn ɡ曰yu ē：“诺nu ò，吾w ú将ji ān ɡ问w èn 之zh ī。”入r ù，曰yu ē：“伯b ó夷y í、叔sh ū齐q í何h é人r én 也y ě？”曰yu ē：“古ɡǔ之zh ī贤xi án 人r én 也y ě。”曰yu ē：“怨yu àn 乎h ū？”曰yu ē：“求qi ú仁r én 而ér 得d é仁r én ，又y òu 何h é怨yu àn ？”出ch ū，曰yu ē：“夫f ū子z ǐ不b ú为w èi 也y ě。”

子z ǐ曰yu ē：“饭f àn 疏sh ū食sh í饮y ǐn 水shu ǐ，曲q ū肱ɡōn ɡ而ér 枕zh ěn 之zh ī，乐l è亦y ì在z ài 其q í中zh ōn ɡ矣y ǐ。不b ú义y ì而ér 富f ù且qi ě贵ɡu ì，于y ú我w ǒ如r ú浮f ú云y ún 。” 子z ǐ曰yu ē：“加ji ā我w ǒ数sh ù年ni án ，五w ǔ十sh í以y ǐ学xu é《易y ì》，可k ě以y ǐ无w ú大d à过ɡu ò矣y ǐ。”

子z ǐ所su ǒ雅y ǎ言y án ，《诗sh ī》、《书sh ū》、执zh í礼l ǐ，皆ji ē雅y ǎ言y án 也y ě。

叶y è公ɡōn ɡ问w èn 孔k ǒn ɡ子z ǐ于y ú子z ǐ路l ù，子z ǐ路l ù不b ú对du ì。子z ǐ曰yu ē：“女r ǔ奚x ī不b ù曰yu ē：其q í为w éi 人r én 也y ě，发f ā愤f èn 忘w àn ɡ食sh í，乐l è以y ǐ忘w àn ɡ忧y ōu ，不b ù知zh ī老l ǎo 之zh ī将ji ān ɡ至zh ì云y ún 尔ěr 。”

子z ǐ曰yu ē：“我w ǒ非f ēi 生sh ēn ɡ而ér 知zh ī之zh ī者zh ě，好h ào 古ɡǔ，敏m ǐn 以y ǐ求qi ú之zh ī者zh ě也y ě。”

子z ǐ不b ù语y ǔ：怪ɡu ài 、力l ì、乱lu àn 、神sh én 。

子z ǐ曰yu ē：“三s ān 人r én 行x ín ɡ，必b ì有y ǒu 我w ǒ师sh ī焉y ān 。择z é其q í善sh àn 者zh ě而ér 从c ón ɡ之zh ī，其q í不b ú善sh àn 者zh ě而ér 改ɡǎi 之zh ī。”

子z ǐ曰yu ē：“天ti ān 生sh ēn ɡ德d é于y ú予y ǔ，桓hu án 魋tu í其q í如r ú予y ǔ何h é？”

子z ǐ曰yu ē：“二èr 三s ān 子z ǐ以y ǐ我w ǒ为w éi 隐y ǐn 乎h ū？吾w ú无w ú隐y ǐn 乎h ū尔ěr ！吾w ú无w ú行x ín ɡ而ér 不b ù与y ǔ二èr 三s ān 子z ǐ者zh ě，是sh ì丘qi ū也y ě。” 子z ǐ以y ǐ四s ì教ji ào ：文w én ，行x ín ɡ，忠zh ōn ɡ，信x ìn 。

子z ǐ曰yu ē：“圣sh èn ɡ人r én ，吾w ú不b ù得d é而ér 见ji àn 之zh ī矣y ǐ；得d é见ji àn 君j ūn 子z ǐ者zh ě斯s ī可k ě矣y ǐ。”子z ǐ曰yu ē：“善sh àn 人r én ，吾w ú不b ù得d é而ér

见ji àn 之zh ī矣y ǐ，得d é见ji àn 有y ǒu 恒h én ɡ者zh ě斯s ī可k ě矣y ǐ。亡w ú而ér 为w éi 有y ǒu ，虚x ū而ér 为w éi 盈y ín ɡ，约yu ē而ér 为w éi 泰t ài ，难n án 乎h ū有y ǒu 恒h én ɡ矣y ǐ。” 子z ǐ钓di ào 而ér 不b ù纲ɡān ɡ，弋y ì不b ù射sh è宿s ù。

子z ǐ曰yu ē：“盖ɡài 有y ǒu 不b ù知zh ī而ér 作zu ò之zh ī者zh ě，我w ǒ无w ú是sh ì也y ě。多du ō闻w én ，择z é其q í善sh àn 者zh ě而ér 从c ón ɡ之zh ī；多du ō见ji àn 而ér 识zh ì之zh ī，知zh ī之zh ī次c ì也y ě。”

互h ù乡xi ān ɡ难n án 与y ǔ言y án

，童t ón ɡ子z ǐ见xi àn ，门m én 人r én 惑hu ò。子z ǐ曰yu ē：“与y ǔ其q í进j ìn 也y ě，不b ù与y ǔ其q í退tu ì也y ě，唯w éi 何h é甚sh èn ？人r én 洁ji é己j ǐ以y ǐ进j ìn ，与y ǔ其q í洁ji é也y ě，不b ù保b ǎo 其q í往w ǎn ɡ也y ě。”

子z ǐ曰yu ē：“仁r én 远yu ǎn 乎h ū哉z āi ？我w ǒ欲y ù仁r én ，斯s ī仁r én 至zh ì矣y ǐ。”

陈ch én 司s ī败b ài 问w èn ：“昭zh āo 公ɡōn ɡ知zh ī礼l ǐ乎h ū

？”孔k ǒn ɡ子z ǐ曰yu ē：“知zh ī礼l ǐ。”孔k ǒn ɡ子z ǐ退tu ì，揖y ī巫w ū马m ǎ期q ī而ér 进j ìn 之zh ī，曰yu ē：“吾w ú闻w én 君j ūn 子z ǐ不b ù党d ǎn ɡ，君j ūn 子z ǐ亦y ì党d ǎn ɡ乎h ū

？君j ūn 取q ǔ于y ú吴w ú，为w éi 同t ón ɡ姓x ìn ɡ，谓w èi 之zh ī吴w ú孟m èn ɡ子z ǐ。君j ūn 而ér 知zh ī礼l ǐ，孰sh ú不b ù知zh ī礼l ǐ？”巫w ū马m ǎ期q ī以y ǐ告ɡào ，子z ǐ曰yu ē：“丘qi ū也y ě幸x ìn ɡ，苟ɡǒu 有y ǒu 过ɡu ò，人r én 必b ì知zh ī之zh ī。”

子z ǐ与y ǔ人r én 歌ɡē而ér 善sh àn ，必b ì使sh ǐ反f ǎn 之zh ī，而ér 后h òu 和h è之zh ī。

子z ǐ曰yu ē：“文w én ，莫m ò吾w ǔ犹y óu 人r én 也y ě。躬ɡōn ɡ行x ín ɡ君j ūn 子z ǐ，则z é吾w ú未w èi 之zh ī有y ǒu 得d é。”

子z ǐ曰yu ē：“若ru ò圣sh èn ɡ与y ǔ仁r én

，则z é吾w ú岂q ǐ敢ɡǎn ？抑y ì为w éi 之zh ī不b ú厌y àn ，诲hu ì人r én 不b ù倦ju àn ，则z é可k ě谓w èi 云y ún 尔ěr 已y ǐ矣y ǐ。”公ɡōn ɡ西x ī华hu á曰yu ē：“正zh èn ɡ唯w éi 弟d ì子z ǐ不b ù能n én ɡ学xu é也y ě。”

子z ǐ疾j í病b ìn ɡ，子z ǐ路l ù请q ǐn ɡ祷d ǎo

。子z ǐ曰yu ē：“有y ǒu 诸zh ū？”子z ǐ路l ù对du ì曰yu ē：“有y ǒu 之zh ī。《诔l ěi 》曰yu ē：‘祷d ǎo 尔ěr 于y ú上sh àn ɡ下xi à神sh én 祇q í。’”子z ǐ曰yu ē：“丘qi ū之zh ī祷d ǎo 久ji ǔ矣y ǐ”。

子z ǐ曰yu ē：“奢sh ē则z é不b ú孙x ùn ，俭ji ǎn 则z é固ɡù。与y ǔ其q í不b ù孙x ùn 也y ě，宁n ìn ɡ固ɡù。”

子z ǐ曰yu ē：“君j ūn 子z ǐ坦t ǎn 荡d àn ɡ荡d àn ɡ，小xi ǎo 人r én 长ch án ɡ戚q ī戚q ī。”

子z ǐ温w ēn 而ér 厉l ì，威w ēi 而ér 不b ù猛m ěn ɡ，恭ɡōn ɡ而ér 安ān 。