三字经(注音精华版)

三字经

rén zhī chūxìng běn shàn xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn 人之初性本善性相近习相远gǒu bú jiào xìng nǎi qiān jiào zhī dào guì yǐ zhuān 苟不教性乃迁教之道贵以专xī mèng mǔzé lín chǔzǐ bù xuéduàn jī zhù昔孟母择邻处子不学断机杼dòu yān shān yǒu yì fāng jiāo wǔ zǐmíng jù yáng 窦燕山有义方教五子名俱扬yǎng bú jiào fù zhī guò jiào bù yán shī zhī duò养不教父之过教不严师之惰zǐ bù xuéfēi suǒ yíyòu bù xuélǎo hé wéi 子不学非所宜幼不学老何为yù bù zhuóbù chéng qìrén bù xuébùzhī yì玉不琢不成器人不学不知义wéi rén zǐfāng shào shíqīn shī yǒu xí lǐ yí为人子方少时亲师友习礼仪xiāng jiǔ líng néng wēn xíxiào yú qīn suǒ dāng zhí香九龄能温席孝于亲所当执róng sì suìnéng ràng lídì yú zhǎng yí xiān zhī 融四岁能让梨弟于长宜先知shǒu xiào tìcì jiàn wén zhī mǒu shùshí mǒu wén 首孝悌次见闻知某数识某文

yī ér shíshí ér bǎi bǎi ér qiān qiān ér wàn 一而十十而百百而千千而万sān cái zhětiān dì rén sān guāng zhěrì yuè xīng

三才者天地人三光者日月星

sān gāng zhějūn chén yì fù zǐ qīn fū fù shùn

三纲者君臣义父子亲夫妇顺yuē chūn xià yuē qiū dōng cǐ sì shíyùn bù qióng 曰春夏曰秋冬此四时运不穷yuē nán běi yuē xī dōng cǐ sì fāng yìng hū zhōng 曰南北曰西东此四方应乎中yuē shuǐ huǒmù jīn tǔcǐ wǔ háng běn hū shù 曰水火木金土此五行本乎数shí gān zhějiǎ zhì guǐshí èr zhīzǐ zhì hài 十干者甲至癸十二支子至亥yuē huáng dàov rì suǒ chánv yuē chì dào dāng zhōng quán 曰黄道日所躔曰赤道当中权chì dào xiàwēn nuǎn jíwǒ zhōng huázài dōng běi 赤道下温暖极我中华在东北hán yù jūn shuāng lù gǎi yòu gāo yuán zuǒ dà hǎi 寒燠均霜露改右高原左大海yuē jiāng héyuē huái jìcǐ sì dúshuǐ zhī jì曰江河曰淮济此四渎水之纪yuē dài huásōng héng héng cǐ wǔ yuèshān zhī míng 曰岱华嵩恒衡此五岳山之名

gǔ jiǔ zhōu jīn gǎi zhìchēng xíng shěng sān shí wǔ古九州今改制称行省三十五yuē shì nóng yuē gōng shāng cǐ sì mín guó zhī liáng 曰士农曰工商此四民国之良yuē rén yìlǐ zhì xìn cǐ wǔ cháng bù róng wěn 曰仁义礼智信此五常不容紊dì suǒ shēng yǒu cǎo mùcǐ zhí wùbiàn shuǐ lù地所生有草木此植物遍水陆yǒu chóng yúyǒu niǎo shòu cǐ dòng wùnéng fēi zǒu 有虫鱼有鸟兽此动物能飞走dào liáng shūmài shǔ jìcǐ liù gǔrén suǒ shí稻梁菽麦黍稷此六谷人所食mǎ niú yáng jī quǎn shǐcǐ liù chùrén suǒ sì马牛羊鸡犬豕此六畜人所饲yuē xǐ nùyuē āi jùài wù yùqī qíng jù曰喜怒曰哀惧爱恶欲七情俱qīng chì huáng jí hēi bái cǐ wǔ sèmù suǒ shí青赤黄及黑白此五色目所识suān kǔ gān jí xīn xián cǐ wǔ wèi kǒu suǒ hán 酸苦甘及辛咸此五味口所含shān jiāo xiāng jí xīng xiǔcǐ wǔ xiùbí suǒ xiù膻焦香及腥朽此五臭鼻所嗅páo tǔ gémù shí jīn yǔ sī zhúnǎi bā yīn 匏土革木石金与丝竹乃八音

yuē píng shǎng yuē qù rùcǐ sì shēng yí tiáo xié曰平上曰去入此四声宜调协gāo zēng zǔfù ér shēn shēn ér zǐzǐ ér sūn 高曾祖父而身身而子子而孙zì zǐ sūn zhì xuán zēng nǎi jiǔ zúrén zhī lún 自子孙至玄曾乃九族人之伦fù zǐ ēn fū fù cóng xiōng zé yǒu dì zé gōng 父子恩夫妇从兄则友弟则恭zhǎng yòu xùyǒu yǔ péng jūn zé jìng chén zé zhōng 长幼序友与朋君则敬臣则忠cǐ shí yìrén suǒ tóng ng shī xùwù wéi bèi 此十义人所同当师叙勿违背zhǎn qí shuāi dà xiǎo gōng zhì sī máwǔ fù zhōng 斩齐衰大小功至缌麻五服终lǐ yuè shèyù shū shùgǔ liù yìjīn bù jù

礼乐射御书数古六艺今不具wéi shū xuérén gòng zūn jì shí zìjiǎng shuō wén 惟书学人共遵既识字讲说文yǒu gǔ wén dà xiǎo zhuàn lì cǎo jìbù kě luàn 有古文大小篆隶草继不可乱ruò guǎng xuéjù qí fán dàn lüè shuōnéng zhī yuán 若广学惧其繁但略说能知原fán xùn méng xū jiǎng jiūxiáng xùn gǔmíng jù dòu 凡训蒙须讲究详训诂明句读

wéi xué zhěbì yǒu chūxiǎo xué zhōng zhì sì shū

为学者必有初小学终至四书

lún yǔ zhěèr shí piān qún dì zǐjì shàn yán 论语者二十篇群弟子记善言

mèng zǐ zhěqī piān zhǐjiǎng dào déshuō rén yì

孟子者七篇止讲道德说仁义

zuòzhōng yōng nǎi kǒng jízhōng bù piān yōng bù yì

作中庸乃孔伋中不偏庸不易zuò dà xuénǎi zēng zǐzì xiū qízhì píng zhì作大学乃曾子自修齐至平治

zhōng shū shúxiào jīng tōng rú liù jīng shǐ kě dú

中书熟孝经通如六经始可读shī shū yìlǐ chūn qiūhào liù jīng dāng jiǎng qiú诗书易礼春秋号六经当讲求

yǒu lián shān yǒu guī cáng yǒu zhōu yìsān yì xiáng 有连山有归藏有周易三易详

yǒu diǎn móyǒu xùn gào yǒu shì mìng shū zhī ào

有典谟有训诰有誓命书之奥

wǒ zhōu gōng zuò zhōu lǐzhù liù guān cún zhì tǐ

我周公作周礼著六官存治体

dà xiǎo dài zhù lǐ jìshù shèng yán lǐ yuè bèi 大小戴注礼记述圣言礼乐备

yǒu guó fēng yǒu yǎ sòng hào sì shīdāng fěng yǒng 有国风有雅颂号四诗当讽咏

shī jì wáng chūn qiū zuòyù bāo biǎn bié shàn è诗既亡春秋作寓褒贬别善恶sān zhuàn zhěyǒu gōng yáng yǒu zuǒ shìyǒu gǔ liáng 三传者有公羊有左氏有谷梁ěr yǎ zhěshàn biàn yán qiú jīng xùn cǐ mò xiān 尔雅者善辨言求经训此莫先gǔ shèng zhùxiān xián zhuàn zhù shū bèi shí sān jīng 古圣著先贤传注疏备十三经zuǒ zhuàn wài yǒu guó yǔhé qún jīng shù shí wǔ

左传外有国语合群经数十五jīng jì míng fāng dú zǐcuō qí yào jì qí shì经既明方读子撮其要记其事wǔ zǐ zhěyǒu xún yáng wén zhōng zǐjí lǎo zhuāng 五子者有荀扬文中子及老庄jīng zǐ tōng dú zhū shǐkǎo shì xìzhī zhōng shǐ经子通读诸史考世系知终始zì xī nóng zhì huáng dìhào sān huáng zài shàng shì自羲农至黄帝号三皇在上世táng yǒu yúhào èr dìxiāng yī xùn chēng shèng shì唐有虞号二帝相揖逊称盛世xià yǒu yǔshāng yǒu tāng zhōu wén wǔchēng sān wáng 夏有禹商有汤周文武称三王xià chuán zǐjiā tiān xiàsì bǎi zǎi qiān xià shè夏传子家天下四百载迁夏社

tāng fá xiàguó hào shāng liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng 汤伐夏国号商六百载至纣亡

zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ

周武王始诛纣八百载最长久

zhōu gòng héshǐ jì nián lì xuān yōu suì dōng qiān 周共和始纪年历宣幽遂东迁

zhōu dào shuāi wáng gāng zhuìchěng gān gēshàng yóu shuì周道衰王纲坠逞干戈尚游说

shǐ chūn qiūzhōng zhàn guówǔ bà qiáng qī xióng chū

始春秋终战国五霸强七雄出

yíng qín shìshǐ jiān bìng chuán èr shìchǔ hàn zhēng 嬴秦氏始兼并传二世楚汉争

gāo zǔ xīng hàn yè jiàn zhì xiào píng wáng mǎng cuàn 高祖兴汉业建至孝平王莽篡

guāng wǔ xīng wéi dōng hàn sì bǎi nián zhōng yú xiàn 光武兴为东汉四百年终于献

wèi shǔ wúzhēng hàn dǐng hào sān guóqì liǎng jìn

魏蜀吴争汉鼎号三国迄两晋sòng qí jìliáng chén chéng wéi nán cháo dū jīn líng

宋齐继梁陈承为南朝都金陵

běi yuán wèi fēn dōng xīyǔ wén zhōu xīng gāo qí

北元魏分东西宇文周兴高齐dài zhì suíyī tǔ yǔbù zài chuán shī tǒng xù迨至隋一土宇不再传失统绪

táng gāo zǔqǐ yì shīchú suí luàn chuàng guó jī唐高祖起义师除隋乱创国基èr shí chuán sān bǎi zǎi liáng miè zhīguó nǎi gǎi 二十传三百载梁灭之国乃改liáng táng jìn jí hàn zhōu chēng wǔ dài jiē yǒu yóu 梁唐晋及汉周称五代皆有由zhào sòng xīng shòu zhōu shàn shí bā chuán nán běi hùn 赵宋兴受周禅十八传南北混liáo yǔ jīn jiē chēng dìyuán miè jīn jué sòng shì辽与金皆称帝元灭金绝宋世yú tú guǎng chāo qián dài jiǔ shí nián guó zuò fèi 舆图广超前代九十年国祚废dài chéng zǔqiān yān jīng shí liù shìzhì chóng zhēn 迨成祖迁燕京十六世至崇祯quán yān sìkòu rú lín lǐ chuǎng chūshén qì fén 权阉肆寇如林李闯出神器焚qīng shì zǔyīng jǐng mìng jìng sì fāng kè dà dìng 清世祖膺景命靖四方克大定yóu kāng yōng lì qián jiāmín ān fùzhì jì kuā由康雍历乾嘉民安富治绩夸dào xián jiān biàn luàn qǐshǐ yīng fǎrǎo dū bǐ道咸间变乱起始英法扰都鄙tóng guāng hòu xuān tǒng ruòchuán jiǔ dìmǎn qīng mò同光后宣统弱传九帝满清殁

gé mìng xīng fèi dì zhìlì xiàn fǎjiàn mín guó革命兴废帝制立宪法建民国gǔ jīn shǐquán zài zīzǎi zhì luàn zhī xīng shuāi 古今史全在兹载治乱知兴衰shǐ suī fán dú yǒu cìshǐ jì yīhàn shū èr 史虽繁读有次史记一汉书二hòu hàn sān guó zhì sìjiān zhèng jīng cān tōng jiàn 后汉三国志四兼证经参通鉴dú shǐ zhěkǎo shí lùtōng gǔ jīn ruò qīn mù读史者考实录通古今若亲目kǒu ér sòng xīn ér wéi zhāo yú sīxī yú sī

口而诵心而惟朝于斯夕于斯xī zhòng níshī xiàng tuógǔ shèng xián shàng qín xué昔仲尼师项橐古圣贤尚勤学zhào zhōng lìng dú lǔ lùn bǐ jì shìxué qiě qín 赵中令读鲁论彼既仕学且勤pī pú biān xuē zhú jiǎn bǐ wú shūqiě zhī miǎn 披蒲编削竹简彼无书且知勉tóu xuán liáng zhuī cì gǔbǐ bù jiào zì qín kǔ

头悬梁锥刺股彼不教自勤苦rú náng yíng rú yìng xuějiā suī pín xué bù chuò如囊萤如映雪家虽贫学不辍rú fù xīn rú guà jiǎo shēn suī láo yóu kǔ zhuó如负薪如挂角身虽劳犹苦卓

sū lǎo quán èr shí qīshǐ fā fèn dú shū jí

苏老泉二十七始发愤读书籍bǐ jì lǎo yóu huǐ chíěr xiǎo shēng yí zǎo sī 彼既老犹悔迟尔小生宜早思ruò liáng hào bā shí èr duì dà tíng kuí duō shì若梁灏八十二对大廷魁多士bǐ jì chéng zhòng chēng yìěr xiǎo shēng yí lì zhì彼既成众称异尔小生宜立志yíng bā suìnéng yǒng shīmì qī suìnéng fù qí莹八岁能咏诗泌七岁能赋棋bǐ yǐng wùrén chēng qíěr yòu xuédāng xiào zhī彼颖悟人称奇尔幼学当效之cài wén jīnéng biàn qín xiè dào yùn néng yǒng yín 蔡文姬能辩琴谢道韫能咏吟bǐ nǚ zǐqiě cōng mǐn ěr nán zǐdāng zì jǐng 彼女子且聪敏尔男子当自警táng liú yàn fāng qī suìjǔ shén tóng zuò zhèng zì唐刘晏方七岁举神童作正字bǐ suī yòu shēn yǐ shìyǒu wéi zhěyì ruò shì彼虽幼身已仕有为者亦若是quǎn shǒu yèjī sī chén gǒu bù xuéhé wéi rén 犬守夜鸡司晨苟不学曷为人cán tǔ sīfēng niàng mìrén bù xuébù rú wù蚕吐丝蜂酿蜜人不学不如物

yòu xí yèzhuàng zhì shēn shàng kuāng guóxià lì mín

幼习业壮致身上匡国下利民yáng míng shēng xiǎn fù mǔguāng yú qián yù yú hòu 扬名声显父母光于前裕于后

rén yí zǐjīn mǎn yíng wǒ jiào zǐwéi yī jīng

人遗子金满赢我教子唯一经

qín yǒu gōng xì wú yìjiè zhī zāi yí miǎn lì

勤有功戏无益戒之哉宜勉力

古人曰：“熟读三字经，便可知天下事，通圣人礼。”