小学校本教材系列之古诗词读本苏轼篇

尚sh àn ɡ志zh ì小xi ǎo 学xu ã校xi ào 本b ěn 教ji ào 材c ái 系x ì列li â之zh ī古ɡǔ诗sh ī词c í读d ú本b ěn

走z ǒu 近j ìn 苏s ū轼sh ì

苏s ū轼sh ì简ji ǎn 介ji è

：

苏s ū轼sh ì（1037～1101），字z ì子z ǐ瞻zh ān ，号h ào 东d ōn ɡ坡p ō居j ū士sh ì，眉m ãi 州zh ōu 眉m ãi 山sh ān （今j īn 四

s ì

川chu ān 眉m ãi 山sh ān ）人r ãn ，北b ěi 宋s în ɡ时sh í期q ī的de 大d à文w ãn 学xu ã家ji ā、书sh ū画hu à家ji ā。苏s ū轼sh ì少sh ào 年ni án 成ch ãn ɡ名m ín ɡ，二âr 十sh í二âr 岁su ì即j í中zh ōn ɡ进j ìn 士sh ì，二âr 十sh í六li ù岁su ì又y îu 入r ù制zh ì科k ē第d ì三s ān 等d ěn ɡ，科k ē考k ǎo 可k ě谓w âi 是sh ì一y ī帆f ān 风f ēn ɡ顺sh ùn

，但d àn 在z ài 仕sh ì途t ú上sh àn ɡ他t ā的de 一y ì生sh ēn ɡ却qu è是sh ì大d à起q ǐ大d à落lu ò，坎k ǎn 坷k ē异y ì常ch án ɡ。宋s òn ɡ神sh én 宗z ōn ɡ熙x ī宁n ín ɡ四s ì年ni án

，由y óu 于y ú与y ǔ推tu ī行x ín ɡ新x īn 法f ǎ的de 王w án ɡ安ān 石sh í等d ěn ɡ新x īn 党d ǎn ɡ人r én 物w ù政zh ân ɡ见ji àn 不b ù同t ïn ɡ，苏s ū轼sh ì请q ǐn ɡ调di ào 离l í京j īn ɡ任r ân 地d ì方f ān ɡ官ɡu ān ，先xi ān 后h îu 出ch ū任r ân 杭h án ɡ州zh ōu 通t ōn ɡ判p àn 、密m ì州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 、徐x ú州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 和h é湖h ú州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 。宋s òn ɡ神sh én 宗z ōn ɡ元yu án 丰f ēn ɡ二èr 年ni án ，他t ā因y īn “乌w ū台t ái 诗sh ī案àn ”入r ù狱y ù，几j ī乎h ū送s òn ɡ命m ìn ɡ，后h òu 在z ài 众zh òn ɡ人r én 的de 说shu ō情q ín ɡ下xi à才c ái 免mi ǎn 于y ú一y ì死s ǐ，次c ì年ni án 被b èi 贬bi ǎn 为w éi 黄hu án ɡ州zh ōu 团tu án 练li àn 副f ù使sh ǐ，五w ǔ年ni án 后h òu 转zhu ǎn 任r èn 汝r ǔ州zh ōu 团tu án 练li àn 副f ù使。元yu án 丰f ēn ɡ七q ī年ni án ，宋s òn ɡ神sh én 宗z ōn ɡ又y òu 为w éi 他t ā恢hu ī复f ù名m ín ɡ誉y ù，任r èn 为w éi 登d ēn ɡ州zh ōu 太t ài 守sh ǒu ，十sh í余y ú日r ì后h òu 出ch ū任r èn 礼l ǐ部b ù郎l án ɡ中zh ōn ɡ，同t ón ɡ年ni án 腊l à月yu è调di ào 回hu í京j īn ɡ都d ū开k āi 封f ēn ɡ任r èn 起q ǐ居j ū舍sh ě人r én

。元yu án 丰f ēn ɡ八b ā年ni án ，神sh én 宗z ōn ɡ崩b ēn ɡ逝sh ì，年ni án 仅j ǐn 十sh í岁su ì的de 哲zh é宗z ōn ɡ即j í位w èi ，高ɡāo 太t ài 后h òu 垂chu í帘li án ，开k āi 始sh ǐ重ch ón ɡ新x īn 任r èn 用y òn ɡ旧ji ù党d ǎn ɡ人r én 物w ù，史sh ǐ称ch ēn ɡ“元yu án 佑y òu 更ɡèn ɡ化hu à”，苏s ū轼sh ì在z ài 不b ú到d ào 一y ì年ni án 的de 时sh í间ji ān 内n èi 连li án 升sh ēn ɡ三s ān 次c ì官ɡu ān ，出ch ū任r èn 翰h àn 林l ín 学xu é士sh ì知zh ī制zh ì诰ɡào ，成ch én ɡ为w éi 正zh èn ɡ三s ān 品p ǐn 的de 大d à员yu án ，离l í宰z ǎi 相xi àn ɡ仅j ǐn 一y ì步b ù之zh ī遥y áo ，达d á到d ào 了le 他t ā政zh èn ɡ治zh ì生sh ēn ɡ涯y á的de 最zu ì顶d ǐn ɡ峰f ēn ɡ。但d àn 此c ǐ时sh í苏s ū轼sh ì发f ā现xi àn 他t ā与y ǔ旧ji ù党d ǎn ɡ领l ǐn ɡ袖xi ù司s ī马m ǎ光ɡu ān ɡ的de 政zh èn ɡ见ji àn 上sh àn ɡ同t ón ɡ样y àn ɡ有y ǒu 着zhe 较ji ào 大d à的de 分f ēn 歧q í司s ī马m ǎ光ɡu ān ɡ病b ìn ɡ逝sh ì后h òu 旧ji ù

党d ǎn ɡ内n èi 部b ù更ɡèn ɡ是sh ì爆b ào 发f ā了le 著zh ù名m ín ɡ的de “洛lu ò蜀sh ǔ党d ǎn ɡ争zh ēn ɡ”，让r àn ɡ苏s ū轼sh ì对du ì官ɡu ān 场ch ǎn ɡ深sh ēn 感ɡǎn 厌y àn 倦ju àn ，再z ài 次c ì请q ǐn ɡ求qi ú外w ài 任r èn 。元yu án 佑y òu 四s ì年ni án ，朝ch áo 廷t ín ɡ终zh ōn ɡ于y ú同t ón ɡ意y ì苏s ū轼sh ì的de 恳k ěn 求qi ú，让r àn ɡ他t ā以y ǐ龙l ón ɡ图t ú阁ɡé学xu é士sh ì出ch ū任r èn 杭h án ɡ州zh ōu 太t ài 守sh ǒu ，领l ǐn ɡ军j ūn 浙zh è西x ī，后h òu 相xi ān ɡ继j ì出ch ū任r èn 颍y ǐn ɡ州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 、扬y án ɡ州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 、定d ìn ɡ州zh ōu 太t ài 守sh ǒu 等d ěn ɡ职zh í。元yu án 佑y òu 八b ā年ni án ，高ɡāo 太t ài 后h òu 去q ù世sh ì，哲zh é宗z ōn ɡ亲q īn 政zh èn ɡ，改ɡǎi 元yu án 绍sh ào 圣sh èn ɡ，开k āi 始sh ǐ重ch ón ɡ新x īn 推tu ī行x ín ɡ新x īn 法f ǎ并b ìn ɡ大d à力l ì打d ǎ击j ī元yu án 难n án 再z ài 一y ì次c ì降ji àn ɡ临l ín 到d ào 了le 苏s ū轼sh ì的de 头t óu 上sh àn ɡ，绍sh ào 圣sh èn ɡ元yu án 年ni án 四s ì月yu è他t ā以y ǐ“讽f ěn ɡ斥ch ì先xi ān 朝ch áo ”的de 罪zu ì名m ín ɡ被b èi 贬bi ǎn 至zh ì英y īn ɡ州zh ōu ，未w èi 至zh ì贬bi ǎn 所su ǒ，八b ā月yu è即j í贬bi ǎn 至zh ì惠hu ì州zh ōu ，绍sh ào 圣sh èn ɡ四s ì年ni án 再z ài 被b èi 贬bi ǎn 至zh ì”。直zh í至zh ì元yu án 符f ú三s ān 年ni án

（1100）宋s òn ɡ徽hu ī宗z ōn ɡ继j ì位w èi 他t ā才c ái 遇y ù赦sh è召zh ào 还h ái ，次c ì年ni án 即j í病b ìn ɡ逝sh ì于y ú，享xi ǎn ɡ年ni án 六li ù十sh í五w ǔ岁su ì。尽j ǐn 管ɡu ǎn 苏s ū轼sh ì一y ì生sh ēn ɡ命m ìn ɡ运y ùn 坎k ǎn 坷k ē，但d àn 他t ā在z ài 文w én 坛t án 上sh àn ɡ却qu è光ɡu ān ɡ耀y ào 后h òu 世sh ì，成ch én ɡ为w éi 不b ù朽xi ǔ的de 大d à文w én 豪h áo

：他t ā的de 散s ǎn 文w én 与y ǔ父f ù亲q īn 苏s ū洵x ún 、弟d ì弟d ì苏s ū辙zh é并b ìn ɡ称ch ēn ɡ“三s ān 苏s ū”，皆ji ē位w èi 于y ú“唐t án ɡ宋s òn ɡ八b ā大d à家ji ā”之zh ī列li è；他t ā的de 、米m ǐ芾f èi 、蔡c ài 襄xi ān ɡ并b ìn ɡ称ch ēn ɡ “宋s òn ɡ四s ì家ji ā”；他t ā的de 画hu à也y ě很h ěn 有y ǒu 名m ín ɡ

，善sh àn 画hu à竹zh ú石sh í，师sh ī于y ú大d à画hu à家ji ā文w én 同t ón ɡ却qu è又y òu 自z ì具j ù风f ēn ɡ格ɡé；他t ā的de 诗sh ī有y ǒu 着zhe 巨j ù大d à人r én 格ɡé魅m èi 力l ì的de 人r én 物w ù典di ǎn 范f àn ，他t ā融r ón ɡ合h é了le 儒r ú、道d ào 、佛f ó三s ān 家ji ā的de 思s ī想xi ǎn ɡ，形x ín ɡ成ch én ɡ了le 自z ì己j ǐ独d ú特t è的de 人r én 格ɡé精j īn ɡ神sh én ，性x ìn ɡ格ɡé正zh èn ɡ直zh í、乐l è观ɡu ān 而ér 又y òu 豁hu ò达d á超ch āo 然r án ，一y ì生sh ēn ɡ际j ì遇y ù坎k ǎn 坷k ē却qu è始sh ǐ终zh ōn ɡ屹y ì立l ì不b ù倒d ǎo ，无w ú论l ùn 身sh ēn 居j ū何h é处ch ù，都d ōu 能n én ɡ随su í遇y ù而ér 安ān 、有y ǒu 所su ǒ作zu ò为w éi 。他t ā一y ì生sh ēn ɡ反f ǎn 对du ì新x īn 法f ǎ却qu è并b ìn ɡ不b ù全qu án 面mi àn 否f ǒu 定d ìn ɡ新x īn 法f ǎ，而ér 是sh ì对du ì其q í中zh ōn ɡ的de 部b ù分f ēn 内n èi 容r ón ɡ持ch í肯k ěn 定d ìn ɡ；他t ā